Arap gazetelerine nazaran, İslami Direniş Hareketi HAMAS’ın siyasi lideri İsmail Haniye’nin İran’ın başşehri Tahran’da suikastla öldürülmesi İsrail’in Gazze’ye yönelik savaşını ve İran ile yaşadığı tansiyonu farklı bir noktaya taşıdı.
Peki neden İsmail Haniye? Ve Neden Tahran’da? Kimi müelliflere nazaran İsrail bu suikastla bir taşla iki kuş vurmak istedi. Kimi gazetelere nazaran ise Haniye’nin suikastı Netanyahu hükümeti ile İsrail derin devletinin ortak kararı.
Haniye suikastından sonra herkes İran’ın nasıl bir adım atacağını merak ediyor. Çünkü İran’a yakın Arap gazeteleri, ‘direniş ekseninin’ İsrail’e birebir ölçüde bir karşılık vereceğini yazıyor. Lakin İran’ın tekrar ‘uygun vakitte yanıt verileceğine dair’ bir açıklamayla durumu geçiştireceğine dair fikirler Arap medyasında da az değil.
Haniye’nin öldürülmesiyle ilgili önde gelen kimi Arap gazetelerinde çıkan birtakım yorumlar şu formda:
‘İsrail derin devletinin hesapları’
İsmail Haniye suikastinde çarpıcı olan, karar vericilerin bileşimidir. Çünkü bu suikast kararı yalnızca çok sağcı hükümetin bir kararı değil. Daha çok İsrail’deki derin devletin kararıdır. İsrail’deki derin devlet yapısı da, ekseriyetle geniş ve derin hesaplamalar yapar. Pekala bu yapının bu halde macera dolu bir karar vermesindeki sebep ne? Açıkça kendi şahsî çıkarları uğruna savaşı sürdürmeye çalışmakla suçladığı Netanyahu’yla bu türlü bir kararda ortak oldu. Burada şaşırtan bir çıkar yakınlaşması mı var? Burda işin sırrı tam da buymuş üzere görünüyor: Çıkar birliği. Kimbilir tahminen bundan daha fazlasıdır. Askeri yapı ve derin devlet Netanyahu’nun iradesine boyun eğdi. Burada nasıl bir çıkar birliği olabilir?
İşte burda asıl sonuca geliyoruz: Bölgesel ve memleketler arası hesaplardan daha değersiz olmayan İç gayretler ve çatışmalar. İsrail ordusu ve öteki güvenlik üniteleri geçen yıl 7 Ekim’den bu yana manevi manada bir felaket yaşıyor. İsrail, önderlerinin İbrani devletinin tarihindeki en büyük başarısızlık olarak gördüğü bir çıkmaza düştü. Bu felaketi de, Gazze Şeridi’nin neredeyse büsbütün yok edildiği amansız bir savaşla atlatmaya çalıştılar. Daha sonra bu savaşın yalnızca Hamas’ı değil, bütün Filistinlileri yok etmeye dayalı bir savaş olduğu görüldü. Üçte ikisi bayan, çocuk, yaşlı ve hasta olmak üzere yaklaşık 40 bin kişiyi katlettiler. Bütün üniversiteleri, hastaneleri, okulların birçoklarını, mescitleri ve kiliseleri yıktılar. Bilim adamlarını, gazetecileri, hekimleri, öğretmenleri, araştırmacıları, mucitleri, hukukçuları ve din adamlarını öldürdüler.
İsrail güvenlik servisleri, bedeli ne olursa olsun kaybettikleri itibarı tekrar kazanmaya karar verdi. Dahiye’deki (Güney Beyrut) ve Tahran’daki güvenlik zaafiyetinden faydalanarak iki saldırıyı düzenledi. (Suudi Şark’ul Evsat Gazetesi)
Karikatür: Usame Haccac / Kaynak: Kuds El Arabi Gazetesi‘Bir taşla iki kuş’
İsrail yöneticileri barış istemediğinden Haniye’ye suikast düzenlemeye karar verdiler. Karşılarında akıllı ve ılımlıların olmasını istemiyorlar. Onlarla diyalog kurmak yerine onları ortadan kaldırmayı tercih ediyorlar. Bunu daha evvel FKÖ’yle yaptılar ve bugün de tekrarlıyorlar.
Suikastı planlarken, hatanın işleneceği yer olarak Doha’yı elediler. Zira Katar’ı tahlile ulaşmada hayati rol oynayabilecek bir ülke olarak gören Amerikan idaresiyle diğer bir meseleye düşmek istemediler. Olay yeri olarak Tahran’ın seçilmesinin nedeni budur. Böylelikle bir taşla iki kuş vurmak: Sağlam bir düşmandan kurtulmak ve İran’ın güvenlik açıklarını ortaya çıkararak Tel Aviv’in İran savunma sistemine sızma yeteneğini kanıtlamak. (Selahaddin El Cürşi / El Arabi El Cedid Gazetesi)
Karikatür: Rüstem Alaa / Kaynak: İndependent Arabia ‘Suikast Hamas’ı derinden etkileyecek’
İsrail Başbakanı Bünyamin Netanyahu ve Savunma Sakanı tarafından daha da karmaşık hale getirilen durum ve Tahran ile Beyrut’un güneyindeki suikastler karşısında İran’ın bunlara nasıl karşılık vereceğine dair hesaplar bir yana, İsmail Haniye suikasti Hamas hareketinin içerisinde kıymetli tesirlere neden olacak. Gazze Şeridi’ndeki savaşın başlangıcından bu yana başkanlarının birçok suikasta kurban giden hareket, bugün örgütsel bir krizle karşı karşıya. Hareket içerisinde ayrılıklar olması tehlikesi baş göstermiş durumda.
İsrail’in Gazze’ye yönelik savaşta ilan ettiği ana amaç, Hamas hareketini sona erdirmekti. Savaşın başlamasından 10 ay sonra İsrail, Hamas’ın Gazze Şeridi’nde saflarını yine düzenleme mümkünlüğünü engellemek için İsmail Haniye’ye suikast düzenleyerek bu açıdan hareketin yolunu kapattı. Çünkü İsmail Haniye, Hareket içerisinde bu kadar kayıptan sonra Hamas içerisindeki farklı ögeleri bir ortaya getirebilecek ve topralanmayı sağlayabilecek tek kişiydi. (Hamid Kurman / Londra merkezli El Arab Gazetesi)
‘Kimse bu cehennem döngüsünden kaçamaz’
İsrail’in gerçekleştirdiği İsmail Haniye suikastının vahim sonuçlar doğuracağına kuşku yoktur. Bu sonuçların vehameti yalnızca İran ve İsrail açısından değil tersine bütün bölge için geçerlidir. Tahminen de İsrailli yetkililer, gerçekleştirdikleri suikastlerin karşı tarafı korkutacağını ve savaşta caydırıcı tesiri olduğunu düşünüyorlardır. Lakin bu niyet epeyce yanlış hesaplara dayanmaktadır. Çünkü bu suikastler, karşı tarafta bir intikam ve karşı intikam döngüsü yarattı. Tel Aviv’deki yöneticilerin bir noktayı çok güzel anlamaları gerekiyor. Hiç kimse, -hatta İsrail’de bile- bu cehennem döngüsünden kaçamayacak. Hasebiyle mantıklı olan birtakım şeyleri tekrar düşünmek gerekir. Zira tansiyonu daha da tırmandırmak hiç kimsenin çıkarına olmayacaktır. Bu durum herkesin çıkarlarına ziyan verecektir. Büyük güçlerin bile. (Mısır El Ahram Gazetesi)
Karikatür: İsrail’in Suikast Siyaseti – İmad Haccac / Kaynak: El Arabi El Cedid Gazetesi ‘Haniye suikasti Netanyahu’yu stratejik maksadına ulaştıracak mı?’
Haniye suikastı İsrail-İran tansiyonunda niteliksel bir sıçramayı temsil ediyor zira Tahran’ın kalbinde gerçekleşti. İran’ın egemenliğini önemli biçimde ihlal etti ve kendi topraklarındaki Hamas hareketinin en üst seviye siyasi figürünü gaye aldı. Ayrıyeten Lübnan’da Şükr’e suikast düzenleyerek, Yemen’de ise Hudeyde limanını bombalayarak en değerli müttefiklerine büyük darbeler indirdi.
Netanyahu bu gelişmelerle birlikte, İsrail iç gündeminde Hamas’la müzakere belgesinden kurtuldu. İsrailli rehinelerin iade edilmesi yahut Gazze’de devam eden savaşı rastgele bir halde durdurma fikrine son verdi. Bu siyaset Netanyahu’ya takviyenin içeride yükselmesine neden oldu. Gerçekten İsrail’de yapılan bir anket, İsraillilerin yüzde 69’unun “ateşkes gecikse bile” suikastları desteklediğini ortaya koydu.
Bölgesel seviyede ise İran’a saldırarak hem de yeni cumhurbaşkanı Mesud Pazeşkiyan’ın misyona başlayacağı günün seçilmesiyle İran’da güvenlik prosedürlerinde önemli bir kusur olduğunu ortaya koydu. Netanyahu, İran’ı kendi topraklarında ‘direniş ekseninin’ en değerli şahsiyetlerinden birine suikast düzenleyerek kaçınılmaz bir reaksiyon vermeye zorladı. Çünkü İran’ın İsrail’in taarruzlarıyla birebir ölçüde bir taarruzla karşılık vermemesi daha fazla İsrail saldırısına kapı açacak. Lakin öte yandan İran’ın büyük bir karşılık vermesi Netanyahu’nun stratejik maksatlarından birine ulaşmasını sağlayabilir: İslam Cumhuriyeti’ne karşı İsrail-Batı savaşı başlatmak. (Kuds El Arabi Gazetesi / Başyazı)
‘İsrail’e gerekli yanıt kesin verilecek’
Direniş ekseninin İsrail işgal devletinin derinliklerine yönelik ve amacı belirli olan misilleme saldırısı kesin ve her an gerçekleşebilir. Şu anda ortada bir ekip sorular var. Bunlardan en çok öne çıkanı atağın iki taraflı mı, üç taraflı mı yoksa beş taraflı mı olacağıdır. Ayrıyeten, atak esnasında füzelerin ve insansız hava araçlarının düşeceği maksatlar nelerdir? Büsbütün askeri maksatlar mi olacak yoksa hem askeri hem de sivil olmak üzere karışık mı?
Direniş ekseninin ve bilhassa İran’ın ataklara karşılık verme niyetlerinden ve bunun için kudreti olduğundan her vakit kuşku duyanlar, pişmanlıktan parmaklarını ısıracaklar. Tüm işaretler, İsrail’e gereken karşılığın kolektif olacağını ve kaçınılmaz olarak beş cepheden geleceğini gösteriyor. Birinci cephede İran olacak. Zira işgalci devlet, Tahran’ın göbeğinde İsmail Haniye’ye taammüden suikast düzenleyerek, İran’ın onurunu ve ulusal itibarını zedeleyerek, egemenliğini ihlal ederek kuruluşundan bu yana en büyük yanılgıyı yaptı. (Abdulbari Atvan / Rai Al Youm Gazetesi)
(DIŞ HABERLER SERVİSİ)