Çanakkale’nin Ezine ilçesine bağlı Dalyan köyündeki Alexandria Troas Antik Kenti’nde hafriyat çalışmaları 1 Temmuz’da başladı. Yıl sonuna kadar hafriyat çalışmalarının devam etmesi planlanıyor. Hafriyat çalışmaları 2011 yılından bu yana Ankara Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Erhan Öztepe başkanlığında sürdürülüyor. Bu yıl hafriyat çalışmaları yaklaşık 40 kişilik takımlar gerçekleştiriliyor.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün müsaadesi ve maddi dayanağının yanı sıra Ankara Üniversitesi, İÇDAŞ A.Ş’nin desteklediği Alexandria Troas Antik Kenti’ndeki hafriyat çalışmaları bu yıl kentin merkezi pozisyonunda olan forum merkezi ile forum merkezinin çeşitli noktalarında devam etti. Kentin merkezinde devam eden hafriyat çalışmalarının yanı sıra antik kente yaklaşık 200 metre uzaklıkta zeytin tarlaları içerisinde Kuzey Ege Denizi ve turizm merkezi Bozcaada ilçesi görünümlü yaklaşık 12 bin kişilik bölgenin en büyük tiyatrosu özelliğini taşıması beklenen 2 bin 400 yıllık Alexandria Troas Antik Kenti’nin tiyatrosu gelecek yıllarda yapılacak olan hafriyat çalışmasıyla gün yüzüne çıkarılmayı bekliyor.
Ankara Üniversitesi Arkeoloji Kısmı Öğretim Üyesi ve Alexandria Troas Antik Kenti Hafriyat Lideri Prof. Dr. Erhan Öztepe, Anadolu coğrafyasına baktıklarında bugüne kadar ulaşmış olan Roma kentlerinde kültürel etkinlikler için ayrılmış alan ve yapılara rastlandığını söyledi. Alexandria Troas Antik Kenti’nde de bu yapılardan bir tanesi olduğunu da belirten Hafriyat Lideri Prof. Dr. Erhan Öztepe, “Bu yapılardan bir tanesi bir kısmı prestijiyle kazmaya başladığımız, bu yıl çalışmasına devam edeceğimiz Odeon yapısı. Odeon’lar genelde çatıları kapalı kültürel etkinlikler için kullanılan yapılar olarak isimlendirilir. Hatta şu anda elimin altında duran kitabe heykel düsturu bize bu Odeon’la ilgili de bilgi veriyor. Bu Odeon’nun içerisinde Midilli’den gelmiş olan bir müzisyenin burada bir muvaffakiyet kazandığı ve muvaffakiyet sonucu olarak ödüllendirildiği, heykelinin de buraya dikildiği gösteriyor. Bu açıdan kıymetli bir kitabe, heykel elimize ulaşmamış fakat en azından burada Midillili, Lesbos’lu bir yarışmacının, bir müzikçinin burada bir muvaffakiyet kazandığını anlıyoruz. 2006 yılında Odeon’un çabucak tapınağa bakan kısmında gün ışığına çıkarılan bir kitabe var. İmparator Hadrian periyodunda, Milattan Sonra 2’nci yüzyıla yaklaşık 1850 yıl öncesine tarihlendirilen bir kitabe. Kitabe üç mektubu içeriyor, bu üç mektupta İmparator Hadrian şenlik takvimleri, şenlik takvimlerinin, kentte yapılacak şenliklerin nasıl düzenleneceğini, muvaffakiyet kazananların nasıl ödüllendirileceğine varıncaya kadar çeşitli direktifleri bu üç mektuba kazıtmış ve bu da bir büyük kitabe olarak günümüze kadar ulaşmış. Şuanda Troya Müzemizde muhafaza altında, bu kitabenin kıymeti şu. Dionysos Sanatkarlarına hitaben diye başlar. Dionysos Sanatkarlarına hitaben denmesi bize Alexandria Troas Antik Kenti’nde yerleşik bir tiyatro topluluğu olduğunu göstermesi bakımından değerli. Bugün de olduğu üzere biz Anadolu sattına baktığımızda pek çok tiyatroyla karşılaşıyoruz. Bu bölgede Troya’da, Parion’da, Assos’ta bir tiyatro olduğunu biliyoruz. Alexandria Troas’ta da bir tiyatro var. Bugüne kadar kazılabilmiş bir tiyatro değil, yaklaşık 100 metrelik bir cephesi olduğu işte 20 metre yaklaşan bir sahne binası olduğunu, yüzeydeki izlerden tespit edilmiş durumdayız. Kapasitesinin de bir doruğun yamacına oturtulmuş bir tiyatro olduğunu görürüz. Bu aslında bize erken orijinli bir tiyatro olması ihtimali güçlendiriyor. Zira Yunan tiyatroları genelde bir yamaca yaslanır ve o yamacın oyulması sonucu oturma sıraları yerleştirilir. Yunan kökenli yani kentin kuruluş evresinde muhtemelen inşa edilmeye başlamış lakin mevcut datalarda ve duvar tekniklerine bakarak da İmparator Hadrian periyodunda tadilat geçirdiği ve düzenlendiği iddia edilebilecek bir tiyatro. Mevcut izlere bakarak yaklaşık 10-12 bin kişilik bir kapasitesi olduğunu iddia ediyoruz. Şimdi kazılabilmiş değil tahminen ileri ki yıllarda hafriyatı, araştırması yapılabilir lakin tıpkı Assos, Parion, Troya üzere Alexandria Troas’ta da bir tiyatrodan kelam etmek mümkün. Bunu 17’nci ve 18’inci yüzyılda birtakım seyyahlar gravürlerinde de belirtmişler. Yani birkaç oturma sırasını da içerecek çizimler var. Aslında buradan tahminen en azından en alttaki oturma kümesi kimi yepyeni oturma sıralarının olma ihtimali yüksek. Lakin o tarihten sonra ortadan geçen 200-300 yıl içerisinde bölgede ayakta kalmış yapıların gereçleri farklı köylerde kullanılmaya başlaması nedeniyle, tahminen üst sıraları yitirmiş olabilir ancak bunu kazmadan teyit edilmek mümkün değil. Önümüzdeki yıllarda çalışma olursa Alexandria Troas’ın da tiyatrosunun gün ışığına çıkarılması mümkün olacaktır” dedi.
