TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, DİSK Genel Lideri Dilek Çerkezoğlu ve HAK-İŞ Genel Başkanı Mahmut Arslan, ‘vergide adalet’ taleplerini lisana getirmek için dün TBMM’de gerçekleştirdikleri siyasi parti tipini bugün tamamladı.
Üç sendikanın genel başkanı, siyasi partilerin grup başkanvekilleri, Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Mehmet Muş ve Sıhhat, Aile, Çalışma ve Sosyal İşler Komisyonu Başkanı Vedat Bilgin’i ziyaretinin akabinde bugün ortak açıklama yaptı.
TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, şunları söyledi:
“Son çeyrek asırdır görmediğimiz bir ekonomik meşakkatle karşı karşıyayız. Biz, taleplerimizi 130 gündür ülkenin değişik vilayetlerinde, grevlerle, mitinglerle, iş durdurmalarla bunları sürdürdük.
Bundan tam bir ay önce Ankara Tandoğan Meydanı’nda 150 bin kişinin katıldığı büyük bir miting yaptık. Sorun neydi? Siz bu kış kıyamette Ankara’ya 150 bin kişi, daha önce hiçbir siyasi parti falan buraya toplayamazsınız.
Bizim vergiyle ilgili ana sorunlarımızdan bir tanesi; ocak ayında aldığımız fiyatı aralık ayında almıyoruz. Geçmişte yüzde 15’ten başlayıp, yüzde 27’ye lakin aralık ayında geliyorduk.
Biz 12 ay çalışıyoruz, personeller iki ayını vergiye veriyor. Bunun kabul edilir bir tarafı yok. Vergi dilimi, geçmişte taban fiyatın 17 katıydı. Artık baktığınız vakit beş katı oluyor. Bu eski düzenlemeye gelse bile sorunu en azından bir kısmını halletmiş olacağız.”
TAŞERONLAR, STAJ MAĞDURLARI, EMEKLİLER…”
Ülkedeki çalışanların bizden beklentisi şu. Sayın Bakanın bakanlık döneminde taşeronla ilgili vermiş olduğu bir kelam vardı. Akabinde sarsıntı oldu. Taşeronların beklentisi var. Staj mağdurlarının bizden beklentisi var. Emeklilerin aldığı fiyat ortada.
Onların bizden beklentisi var. Şu anda biz bugün burada bu basın toplantısını yaparken sabahleyin Çayırhan’da 500 maden emekçisi kendini madene kapattı. Çayırhan, Nallıhan ve Beypazarı’nda o denli bir özelleştirme yapılıyor ki personel yok, ailesi yok. Spor tesisleri, lojmanlar satılıyor.
Bununla ilgili bugüne kadar yetkililerin külliyen ben de görüştüm, yetkili sendikalarla görüşüp şu ana kadar müspet bir karşılık alamadık. 4 Aralık’ta ihale var. Arkadaşlarımız sabahleyin kendilerini oraya kapattılar.
Arkadaşlarımız, müspet bir sonuç alana kadar oradan çıkmayacaklar. Maden emekçisinin beklentisi var.
Kamu personelleri geçmişte fiyatlarda öncüydü. O denli bir noktaya geldi ki bu enflasyondan ötürü kamu çalışanları taban fiyat seviyesine düştü. Kamu emekçileri şu anda ortalama 30-35 bin lira civarında fiyat alıyor.
Savunma endüstrisinde, güçte, ulaştırmada çalışan teknik elemanlar. Bu yetmiyormuş üzere bir emeklilik sistemi çıkardılar. 14 Ocak’a kadar emekli olmazsan yüzde 35 kaybın var.
Bu beşerler bir sayıya nazaran 150 bin civarında, bir sayıya nazaran 200 bin civarında. Bu arkadaşlarımız 40 yaşlarında. Bunu, ülkeyi yönetenlerin tamamını anlattık. Ancak bugüne kadar bununla ilgili müspet bir yanıt vermediler.
Bu ülkenin ekonomik siyaseti var lakin toplumsal siyaseti yok. Onun için bu ülkede toplumsal siyasete gereksinim var.
ASGARİ FİYAT AÇIKLAMASI
Şu anda gündemde taban fiyat var. 40 yıldır taban fiyat görüşmeleri devam ediyor. Bugüne kadar dört kez imzalanmış. 36 defa imzalanmamış. İki devirdir Taban Fiyat Tespit Komisyonu’nun tamamı emekçi oluyor. Onlar geçen periyot bize gelip ‘18 bin lira olsun, yılda 2 kez olsun’ dediler.
Biz de ülkeyi yönetenlerin önüne koyduk. ‘18 bin lira olsun. Yılda iki sefer olsun’ dedik. Bugüne kadar müspet bir çalışma yapılmadı. Mitingde biz minimum ücretliye, taşerona, emekliye kelam verdik.
Asgari fiyat o denli bir noktaya geldi ki başta IMF olmak üzere memleketler arası örgütler, sermaye kuruluşları bugüne kadar birçok kişi, kurum, fiyat ve artış oranı açıklıyor. Burada bir algı operasyonu yürütülmekte. Enflasyonla gayret için düşük taban fiyat gerekliliği savunulmakta. Bir sayı açıklamak yerine tespit yapılırken temel alınması gereken prensip şu.
Bir çalışanın ailesiyle günün ekonomik, toplumsal kurallarına nazaran insanca yaşamasını mümkün kılacak insanlık onuruyla bağdaşacak bir seviyede minimum fiyat tespit edilmeli. Bunu biz de savunuyoruz. Bunu bizim dışımızdaki sendikalar da savunuyor.
Ekonomik siyaset devam ederken toplumsal politikayı görmemezlikten gelemezsiniz. Bizi yok saymasınlar. Biz bu ülkede çalışanlar şu anda zordayız. Geçinemiyoruz. Geçinmekle ilgili zahmetimiz var. Tıpkı meşakkat emeklide de var.
ÇERKEZOĞLU: BÜYÜKADALETSİZLİK VAR
Türkiye’de çalışanlar ve işçiler, fiyatıyla geçinenler, emekliler, bayanlar, gençler çok önemli bir geçim düşüncesiyle karşı karşıya. Yüksek enflasyon, işsizlik, enflasyon karşısında alım gücümüzün her gün daha da fazla azaldığı bir süreci yaşıyoruz. Hepimizin yaşadığı bu fakirleşme,
Türkiye fakirleştiği için gerçekleşmiyor. Türkiye’deki temel sorun bir bölüşüm problemidir. Hepimiz çalışıyoruz, üretiyoruz lakin ürettiğimiz kıymetin paylaşımında, bölüşümünde büyük bir adaletsizlik var.
Bu yaşadıklarımızın hiçbirini konuşmamamız gereken bir ülkede yaşıyoruz bizler. Bu kadar harikulâde bir coğrafyada, yeraltı-yer üstü kaynaklarımızın son derece güçlü olduğu, hepimizin çalışarak ürettiği toplam bedelin 85 milyon insanı insanca yaşatmaya kâfi de artar olduğu bir ülkede, biz aslında bütün bunları konuşmamak durumundayken bugün ülkeyi yöneten iktidarın siyasetleri nedeniyle bunu yaşıyoruz.
Yaşadığımız bu işsizlik, yoksulluk, hayat pahalılığı, hepimizin fakirleşmesi resen ortaya çıkan ya da kolay bir beceriksizlik nedeniyle değil ülkeyi yöneten siyasi iktidarın tercihleri sonucunda ortaya çıkıyor. Temel sorun bölüşüm sorunu. O nedenle ‘gelirde adalet’ diyoruz.
Emeğin, çalışanların toplam ulusal gelirden aldığı hisse yüzde 25’lere kadar geriledi. Bu cumhuriyet tarihinin en düşük seviyelerini yaşıyoruz. Bu da fiyatların baskılanmasıyla, bütün Türkiye’nin bir minimum fiyat ülkesi haline getirilmesiyle yapıldı.
“ASIL PROBLEM MİNİMUM FİYATIN YÜZDE KAÇ ARTACAĞI DEĞİL”
Bugün bir ortalama fiyat haline gelmiş olan taban fiyatın belirlenmesi, en büyük toplu mukavele süreci. Münasebetiyle taban fiyatın belirlenmesi sürecinin demokratikleştirilmesi ve gerçek bir toplum pazarlıklı olması lazım. Uyuşmazlık durumunda grev hakkımızın olduğu gerçek bir toplu pazarlıkla olmalı.
Türkiye, bir minimum fiyat ülkesi olmaktan kurtarılmalı. Bunun yolu da sendikalaşmanın ve sendikal hakların kullanımının önündeki manilerin kaldırılmasıdır.
Bir ülkede, sendikalı emekçi sayısı ne kadar azsa toplu kontrat kapsamı ne kadar sınırlıysa o ülkede minimum fiyatla çalışanların oranı o kadar artar. Asıl sorunumuz minimum fiyatın kaç olacağı, yüzde kaç artacağı değil alım gücüdür.
Asgari fiyatın ve tüm fiyatların yaşanan bu yüksek enflasyonun sebebi olarak görülmesinden vazgeçilmelidir. Enflasyona fiyatların tesiri son derece sonludur. Minimum fiyatın belirlenmesine sürecine giderken görüyoruz ki bu yüksek enflasyonun nedeni fiyatlar olarak görülüyor.
Ücretleri baskılayarak enflasyonun düşürülmesinden kelam ediliyor. 2024 yılında yıl ortasında taban fiyat revize edilmedi, arttırılmadı. Enflasyon düştü mü? Hayır. Tam bilakis hükümet, yıl sonu enflasyon beklentisini 8 puan artırmak durumunda kaldı.
Asgari fiyat belirlenirken emekçinin ailesiyle birlikte geçinebileceği bir fiyat olması, gerçek enflasyon karşısında kaybın giderilmesi ve büyümeden, ulusal gelir artışından minimum fiyatın hissesini alması lazımdır.
Bu ülke büyüyor, hepimiz bunu söz ediyoruz. Fakat bu büyümeden, ulusal gelir artışından bu büyümeyi yaratan emekçiler, işçiler hissesini alamıyor. Bu siyasetler nedeniyle, öncelikle bunun değişmesi lazım.
“BİRİNCİ VERGİ DİLİMİ ORANI YÜZDE 10’A SABİTLENMELİ”
Türkiye’de dünyanın en adaletsiz vergi sistemiyle yaşıyoruz. Anayasanın 73. unsuru çok açık. ‘Herkes gelirine nazaran vergi vermelidir’ der anayasamız. Ancak bugün Türkiye’de bütün vergi yükü emekçinin, işçinin, halkın üzerinde. Adaletli bir vergi sistemi.
Yani az kazanandan az çok kazanandan çok vergi alınan adil bir vergi sistemi için dolaylı vergilerin azaltılması ve tıpkı vakitte gelir vergisinde yani hepimizin daha fiyatımızı almadan peşin peşin ödediğimiz vergide birinci vergi oranının yüzde 10’a sabitlenmesi lazım.
2000 yılından beri hesapladığımızda şayet vergi dilimleri yine değerleme oranı kadar artsaydı bugün 110 bin lira olan birinci vergi dilimi, 288 bin lira olacaktı. 2025 yılı için vergi dilimleri belirlenirken geriye dönük kayıplar da giderilerek en az tekrar değerleme oranı kadar artmalı.
Birinci vergi dilimi oranı yüzde 10’a sabitlenmeli. Çok büyük uğraşlarla elde ettiğimiz taban fiyatın vergi dışı bırakılması uygulamada sorun olduğu içim matrahtan indirim yerine, vergiden indirim yapıldığı için taban fiyat vergi istisnası da personelin lehine uygulanmıyor. Bunun değiştirilmesi lazımdır.
Biz hepimiz çalışıyoruz. Hepimiz üretiyoruz. Son derece de verimli çalışıyoruz. Bütün bu düzenlemelerin yapılabilmesi için kaynak da var. Kâfi ki tercihler değişsin.
Hepimizin çalışarak ürettiği toplam paha bu ülkenin 85 milyon beşerinin, çalışanının, işçisinin, işçisinin, işsizlerin, bayanların, gençlerin, çocuklarımızın insanca yaşamasına kâfi de artar bile.
Yeter ki bu tercihler değişsin. İktidar muhalefet ayrımı yapmadan bütün siyasi partilerden vergide adalet yasası başta olmak üzere bu husustaki düzenlemeleri TBMM’den oy birliğiyle geçirmesini bekliyoruz.
HAK-İŞ GENEL BAŞKANI ARSLAN: DEVLET YAKALADIĞINDAN VERGİ ALIYOR
Üç temel hususta biz görüşmelerimizi yaptık. Birincisi, Türkiye’de sahiden adaletsiz bir vergi sistemiyle karşı karşıyayız. Nereden bakarsanız bakın geçmişle kıyaslanmayacak kadar bir geriye gidiş kelam konusu. Türkiye gelişiyor, büyüyor. Türkiye her alanda değerli adımlar atıyor.
Ama vergi konusunda geriye gittiğimiz ortada. Hem vergi dilimleri hem vergi konusundaki bugüne kadar karşılaştığımız zorlukları daha da genişleten bir etaptayız.
Hem oranlar konusunda ve maalesef Türkiye’de bir orandan bahsetmek istersek Türkiye’de vergilerin yüzde 66’sını dolaylı vergiler, yüzde 34’ünü direkt vergiler, yüzde 2’sini ise servetten vergiler.
Ne yazık ki hala finanstan vergi alınamıyor. Hala mevduattan vergi çok düşük. Kamu özel paydaşlığı konusunda birinci kere kimi vergiler alınmaya başlandı. Fakat bunların hiçbirisi kâfi değil.
Devlet yakaladığından vergi alıyor. En çok da çalışanlarımız, ücretlilerimiz bu bahiste önemli biçimde vergi veriyoruz. Kendi hesabına çalışanlardan çok daha fazla vergi veren bir emek bölümünden bahsediyoruz. O nedenle vergi konusunda hiç değilse ocak ayına geldiğimizde yine değerleme oranı dikkate alınarak vergi oranlarının ve vergi dilimlerinin buna nazaran tekrar değerlendirilmesini istiyoruz.
İkincisi; bizim geçmişte itiraz ettiğimiz her emeklilik sisteminde hem maaş bağlama sisteminde hem toplumsal güvenlik sistemimizin bir bütüncül yaklaşımla yine masaya yatırılması gerekiyor.
2024 yılında emekli olacak bir işçinin 2025 yılına kaldığı vakit maaşının yüzde 35 düşeceği bir gerçek var ki bu kabul edilemez. Hem Maliye Bakanımıza hem hükümetimize hem de parlamentoya buradan davet yapıyoruz. Bu çarpıklık, bu adaletsizliğe karşı acilen tahlil bulunması gerekiyor.
EMEKLİLERE VURGU YAPTI
Asgari fiyatla ilgili tartışmaları Türkiye hak etmiyor. Taban Fiyat Tespit Komisyonu’nda ne kadar minimum fiyat olacağı değil nasıl bir komite olmalı bunun altı çizilmeli.
Asgari fiyat Tespit Komisyonu’nun yapısı değişmeli. Ülkemizdeki taban fiyat bir genel fiyat oldu. Emeklilik konusunda ocak ayına kadar düzenleme yapmazsak büyük bir mağduriyetin önünü açacağız.
Vergi konusunda da yeni yılda yeni vergi sistemimizi en azından tekrar değerleme oranı, vergi oranlarımızı şayet tekrar güncelleyemezsek nitekim güç bir süreç bizi bekliyor. Biz ortak çalışmalarımızı sürdüreceğiz.